Wat is er te doen tegen overgewicht en obesitas?

Voorkomen is beter dan genezen
Zoals voor veel aandoeningen geldt, is voorkomen beter dan genezen. Er zijn al veel verschillende initiatieven gestart om de toename van overgewicht en obesitas te remmen, met nog geen of beperkt effect. Tot nu toe worden mensen over de gehele wereld en ook in Nederland alleen maar zwaarder. Verschillende nieuwe plannen en ideeën kunnen wellicht een ommekeer veroorzaken, zoals het invoeren van een suikertaks en het goedkoper maken van gezonde voeding door het verlagen van de belasting hierop.

Mensen met overgewicht leveren vaak een constante strijd met hun gewicht.
Welke opties zijn er in deze strijd en wie kan erbij helpen?

Wat kan ik zelf doen?

Veel mensen met overgewicht en obesitas die hier iets aan willen doen beginnen met zelf bekijken wat zij kunnen veranderen in hun voeding, beweging en leefstijl om af te vallen. Soms zorgen problemen of stress ervoor dat mensen (tijdelijk) minder goed voor zichzelf kunnen zorgen. Het kan dan helpen om deze problemen eerst aan te pakken of hierbij hulp te zoeken.

Eetpatroon en diëten
Het aanpassen van je eetpatroon kan een groot effect op je gewicht hebben. Dit effect duurt vaak zolang als de aanpassing wordt volgehouden. Tijdelijk heel erg streng zijn, om vervolgens de touwtjes weer te laten vieren heeft dus meestal slechts een tijdelijk effect. Daarom is het belangrijk om voor een realistische en langdurige aanpassing van het eetpatroon te zorgen.
Hoe beter de aanpassingen passen bij en ingevoerd zijn in de dagelijkse bezigheden, hoe langduriger de resultaten.
Soms is bij obesitas het eetpatroon al langere tijd verstoord én hebben de mensen in de omgeving dezelfde gewoonten. Daarom is het nuttig om je omgeving er bij te betrekken en om ondersteuning te vragen.

Beweegpatroon
Elke vorm van bewegen is beter dan stil zitten. En bewegen heeft vele voordelen. Hoe pak je gezond bewegen aan, en hoe hou je het vol?

Door voldoende te bewegen voel je je lichamelijk en psychisch vaak fitter. Bovendien kan het (zeker in combinatie met een gezond eetpatroon) zorgen voor een afname van het (over)gewicht. Des te meer spieren, des te meer verbranding tijdens het bewegen, maar ook de rest van de dag.

Bewegen heeft een positief effect op:

• Bloeddruk
• Cholesterolgehalte
• Suikerziekte (en kans op ontwikkelen)
• Huid
• Stress
• Sterkte van botten en spieren
• Slaapproblemen en vermoeidheid
• Somberheid, depressie en angst
• De kans op ontwikkelen hartinfarct of beroerte
• Lichamelijke beperkingen (met name bij ouderen)

Advies beweegrichtlijn
Het advies van de Gezondheidsraad is om verspreid over de week in totaal 150 minuten per week een matig intensieve of intensieve inspanning te doen. Bijvoorbeeld 5 dagen per week 30 minuten.
Het bewegen kost bij een matige intensieve inspanning wat moeite. Dit merk je aan een zwaardere ademhaling en een verhoging van de hartfrequentie, maar praten blijft mogelijk. Wandelen, fietsen, zwemmen, dansen en tuinieren zijn voorbeelden van een matig intensieve inspanning.
Vechtsport, teamsport, hardlopen en fitness zijn voorbeelden van intensieve inspanning. Intensiever, langduriger, of vaker bewegen geeft extra voordelen.
Naast de (matig) intensieve inspanning is het advies ook om 2 keer per week bot- en spierversterkende oefeningen te doen (krachttraining).

Bewegen volhouden: houd het realistisch!
Tips die hierbij kunnen helpen:

• Zoek een activiteit die goed in te passen is in dagelijks leven, die past bij jouw (huidige) fysieke mogelijkheden en je financiële situatie
• Doe het in een langdurig vol te houden frequentie
• Stel (realistische) doelen
• Bouw het bewegen goed op: luister naar de signalen van je lichaam
• Doe een sport/activiteit die je leuk vindt, of het leukst vindt (denk out of the box!)
• Beweeg samen met anderen (teamsport, wandelclub, met kennis/vrienden/partner, op werk)
• Vraag ondersteuning aan je directe omgeving of van een professional. Dit kan een coach, trainer, fysiotherapeut, oefentherapeut, de huisarts, praktijkondersteuner van de huisarts, sportarts, wijkverpleegkundige zijn)

Beweeg naast het sporten ook in het dagelijks leven meer:

• Neem vaker de trap
• Ga wandelend of fietsend naar de winkel, werk, school, vrienden/kennissen

Uitlokkende factoren
Sommige omstandigheden kunnen (mede) verklaren waarom eet- en of beweegpatronen veranderen. Daarom is het goed om deze omstandigheden aan te pakken.
Voorbeelden van dit soort situaties zijn:

• Stress: sommige mensen vergeten te eten bij stress, andere mensen eten juist uit emotie verkeerde voedingsmiddelen om de stress ‘weg te eten’
• Verdriet en zorgen
• Vermoeidheid
• Blessure
• Mantelzorg
• Depressie
• Financiële situatie en zorgen
• Ziekte

Lees verder:

• Professionele hulp bij overgewicht of obesitas